Check voor de meest volledige informatie over studeren in het mbo de website van de JongerenOrganisatie Beroepsonderwijs (JOBmbo)!
Doe je binnenkort eindexamen en wil je daarna een mbo-opleiding volgen? Lees de volgende informatie dan goed door:
Waar kan ik mij aanmelden?
Neem contact op met de opleiding om je aan te melden of kijk op de website van de school. Je moet je ook aanmelden bij DUO voor een studentenreisproduct als je onder de 18 bent en voor studiefinanciering en je studentenreisproduct wanneer je 18 jaar of ouder bent. Klik hier voor meer info over studeren op het mbo.
Let op! Meld je aan op uiterlijk 1 april!
Wil je je aanmelden voor een mbo-opleiding? Meld je dan uiterlijk 1 april aan voor de start van het nieuwe schooljaar. Je kan je ook al eerder aanmelden, dit is bij populaire opleidingen erg handig, omdat ze vol kunnen zitten. Wanneer je je niet vóór 1 april hebt aangemeld, dan mag de mbo-instelling je weigeren. Op tijd aanmelden is dus erg belangrijk. Je kan je voor meerdere opleidingen aanmelden en je kan na de aanmelding je opleidingskeuze binnen de school nog wijzigen.
Hoe kies ik een opleiding die bij mij past?
Oriënteer je goed en op tijd op de verschillende opleidingen! Je kunt in het mbo kiezen voor een BOL (Beroepsopleidende leerweg) – of BBL (Beroepsbegeleidende leerweg)-opleiding op een ROC (regionaal opleidingscentrum), AOC (agrarisch opleidingscentrum) of vakinstelling. Hier kun je alle scholen bij jou in de buurt vinden.
Spreek over je vervolgstudie met je vakdocenten, decaan, mentor of studieloopbaanbegeleider en ouders. Bekijk ook de opleidingspagina’s van de websites van de mbo-instellingen, bezoek open dagen, doe beroepentesten, ga eens langs bij de opleiding en stel vragen (bij voorkeur ook aan studenten).
Objectieve informatie over open dagen, opleidingen, kansen op de arbeidsmarkt, oordelen van studenten uit het mbo en nog veel meer vind je op www.beroepeninbeeld.nl, www.mbostad.nl, www.kansopwerk.nl of www.roc.nl. Klik hier voor praktische informatie over de overstap van het vmbo naar het mbo .
Hoe weet ik of de opleiding die ik kies van goede kwaliteit is?
Zie hier de mening van de studenten over hun opleiding in onze JOB-monitor. Met ‘Studie in Cijfers’ kun je ook belangrijke info over jouw opleiding checken, zoals de kans op stage of werk, het gemiddelde startsalaris en het percentage geslaagde studenten.
De onderwijsinspectie onderzoekt of opleidingen voldoen aan de wettelijke eisen. Ze onderzoeken helaas niet alle opleidingen, maar ze doen hun best om alle slechte opleidingen onder de loep te nemen. Het is belangrijk om klachten over je opleiding ook bij ons te melden, wij geven ze elk half jaar anoniem door aan de inspectie. Als de inspectie beoordeeld dat een opleiding niet goed is, dan krijgt de school één jaar de tijd om deze zwakke opleiding op orde te brengen. Anders wordt de opleiding opgeheven.
De onderwijsinspectie zet lijsten met zwakke opleidingen op hun website, opgesplitst naar type onderwijsinstelling. Ze worden gepubliceerd over ROC’s, AOC’s, vakscholen en particuliere opleidingen.
Moet ik me voor een deeltijd- of voltijd-opleiding aanmelden?
Alle opleidingen in het mbo combineren leren op school met leren in de praktijk. Er zijn twee varianten: beroepsopleidende leerweg (BOL) en de beroepsbegeleidende leerweg (BBL).
In de BOL breng je vooral tijd op school door en loop je daarnaast stage. De stage vormt twintig tot maximaal zestig procent van de opleiding. In de BBL werk je drie of vier dagen per week in een bedrijf en zit je daarnaast één dag per week op school.
Je kan op de meeste niveaus opleidingen volgen in zowel BOL als BBL. BBL-studenten verdienen meteen een salaris. Op www.stagemarkt.nl kun je op zoek naar een stageadres of leerbaan. Kun je geen stageadres of leerbaan vinden? Laat het weten via het Meldpunt Stagetekorten. Ook de mbo-school kan je helpen bij het vinden van een stageplek of leerbaan.
Wanneer ben je nog leerplichtig?
Tot en met het schooljaar dat je 16 jaar wordt ben je altijd verplicht naar school te gaan. Na het schooljaar waarin je 16 bent geworden ben je verplicht naar school te gaan totdat je een startkwalificatie hebt gehaald. Zonder startkwalificatie ben je verplicht naar school te gaan tot je 18e. Een startkwalificatie is een diploma op minimaal havo-, vwo- of mbo-2 niveau.
Als je onder de 18 jaar bent en je nog niet ingeschreven bent bij een school omdat je bijvoorbeeld bent afgewezen, moet je meteen samen met je ouders de leerplichtambtenaar bellen die in jouw gemeente werkt. De leerplichtambtenaar kan je helpen alsnog een passende opleiding en school te vinden.
Kan ik vrijstellingen krijgen?
Als je overstapt naar een andere opleiding of een andere school kan je soms vrijstellingen krijgen, maar dat gebeurt altijd in overleg met je school. In principe bepalen scholen namelijk zelf welke vrijstellingen ze je geven. Informeer daar dus eerst goed naar voordat je je inschrijft.
Op welk niveau kan ik een opleiding gaan doen?
Er zijn opleidingen op vier niveaus:
- mbo-1 niveau: de entreeopleiding/assistentenopleiding (een half jaar tot een jaar) leidt op voor eenvoudige uitvoerende werkzaamheden;
- mbo-2 niveau: de basisberoepsopleiding (twee tot drie jaar) leidt op voor uitvoerende werkzaamheden;
- mbo-3 niveau: de vakopleiding (twee tot vier jaar) leidt op tot volledig zelfstandige uitvoering van werkzaamheden;
- mbo-4 niveau: de middenkaderopleiding (drie tot vier jaar) en de specialistenopleiding (kopstudie van één tot twee jaar) leiden op tot volledig zelfstandige uitvoering van werkzaamheden met een brede inzetbaarheid of specialisatie.
Als je een mbo-diploma op niveau 4 hebt behaald, kan je doorstromen naar het hoger beroepsonderwijs (hbo).
Wat zijn de toelatingseisen?
Als student heb je recht om toegelaten te worden tot de mbo-opleiding van je keuze als je:
- je op uiterlijk 1 april hebt aangemeld bij de mbo-opleiding;
- de juiste vooropleiding hebt behaald voordat het mbo-schooljaar begint;
- deelneemt aan de verplichte intake-activiteiten voor die opleiding.
Als je aan de eisen voldoet, kan je soms toch nog worden geweigerd. Dat kan wanneer er meer aanmeldingen zijn dan opleidingsplekken. Op de website van de opleiding moet staan hoeveel plekken de opleiding heeft en wat ze doen als er teveel aanmeldingen zijn. De selectie moet dan objectief zijn (bijvoorbeeld door loting) en mag niet gebeuren op basis van cijfers of motivatie.
Daarnaast mogen sommige opleidingen extra eisen stellen. Denk aan een dansopleiding of een sportopleiding. Als je je voor dit soort opleidingen aanmeldt, moet je ook aan de extra eisen voldoen. Vanaf februari staan deze eisen op de website van de opleidingen die extra eisen mogen stellen.
Heb je toch problemen bij je toelating? Kijk dan hier!
Mag een school mij weigeren?
Een opleiding mag jou weigeren als:
- je je na 1 april hebt aangemeld;
- er meer aanmeldingen zijn dan plekken voor de opleiding (ook als je je voor 1 april hebt aangemeld!);
- je niet de juiste vooropleiding hebt;
- je niet voldoet aan de aanvullende eisen;
- je niet hebt deelgenomen aan eventuele verplichte intake-activiteiten;
- je 3 keer een negatief BSA (bindend studie advies) hebt gehad of 6 jaar mbo-opleidingen hebt gevolgd zonder diploma te behalen (na 3 studiejaren vervalt dit en mag je opnieuw een opleiding proberen).
Voldoe je wel aan alle eisen? Dan is de opleiding verplicht om jou aan te nemen. Een studiekeuzeadvies is niet bindend, adviseert de school jou een andere opleiding? Dan mag je dat advies negeren. Word je wel afgewezen? Vraag dan om een schriftelijke bevestiging zodat je daartegen bezwaar kan maken.
Heb je toch problemen met weigering? Kijk dan hier!
Zijn de intake-activiteiten verplicht?
Om jou te helpen bij de studiekeuze moet de opleiding intake-activiteit(en) aanbieden. Soms zijn deze verplicht en moet je ze doen om toegelaten te worden. De opleiding moet op de website zetten of de activiteiten verplicht zijn en wat voor activiteiten het zijn.
De intake-activiteiten kunnen bijvoorbeeld een gesprek met een docent van de opleiding zijn of het volgen van een proefles. De intake is bedoeld om met jou te kijken of een opleiding bij jou past. De intake mag geen test zijn om te beoordelen of je geschikt bent voor de opleiding en je mag niet geweigerd worden omdat je de intake niet goed gedaan hebt. Wel kan de opleiding na de intake-activiteiten jou bij het studiekeuze-advies adviseren om een andere opleiding te gaan doen omdat ze denken dat die opleiding beter bij jou past. Dit is geen bindend advies en je mag als je dat wilt alsnog beginnen aan de opleiding van jouw eerste keuze.
Wat is een studiekeuze-advies?
Als je je voor 1 april hebt aangemeld, dan heb je recht op een studiekeuzeadvies van de mbo-instelling. In dit advies vertelt de mbo-instelling of zij denken dat de gekozen opleiding bij jou past. Daarbij horen ze te kijken naar jouw achtergrond, motivatie en interesses. De instelling kan adviseren dat een andere opleiding misschien beter bij jou past. Het advies is niet bindend. Dit advies is onderdeel van jouw LOB- en studiekeuzeactiviteiten. Wanneer de school jou adviseert dat de opleiding niet bij jou past, dan mag je dat naast je neerleggen en alsnog aan de opleiding beginnen.
Wat is een bindend studieadvies?
Een bindend studieadvies (BSA) is een beslissing van de mbo-instelling over de voortgang van je opleiding. Elke student krijgt een bindend studieadvies na 9 maanden in het eerste jaar van de opleiding. Bij een 1-jarige opleiding krijg je een bindend studieadvies na 3 maanden.
Tijdens een studievoortgangsgesprek bespreekt de school met jou hoe de opleiding bevalt, wat er goed gaat en waar eventueel meer begeleiding nodig is. Een bindend studieadvies kan positief of negatief zijn. Bij een positief advies mag je doorgaan met de opleiding. Bij een negatief advies moet je stoppen met de opleiding. De mbo-instelling moet jou zo goed mogelijk te begeleiden naar een andere opleiding wanneer je moet stoppen na een BSA.
Een negatief advies mag nooit als een verrassing komen. Voordat je het negatieve advies hebt gekregen hoor je eerst een schriftelijke waarschuwing te krijgen. Daarin staat een verbetertermijn zodat je de kans hebt om het te verbeteren.
Heb je vragen over je bindend studieadvies? Of heb je onterecht een bindend studieadvies gekregen? Neem contact op met JOBmbo!
Mag een opleiding je weigeren als er geen stageplekken zijn?
Het kan zijn dat er meer aanmeldingen zijn dan opleidingsplekken. Op de website van de opleiding moet op 1 februari al staan hoeveel plekken de opleiding heeft en wat ze doen als er teveel aanmeldingen zijn.
Handicap of chronische ziekte?
In het mbo is er geen speciaal onderwijs. Leerlingen uit het speciaal onderwijs en het praktijkonderwijs schrijven zich bij een reguliere mbo-instelling in. Wel is er passend onderwijs in het mbo. Wanneer je een handicap of een chronische ziekte hebt, dan meld je dat bij jouw inschrijving. Met een intake wordt er samen met jou (en je ouders, wanneer je minderjarig bent) gekeken welke extra begeleiding en ondersteuning je nodig hebt en de school jou kan bieden. Afspraken hierover worden opgenomen in een bijlage bij de onderwijsovereenkomst.
Bij problemen kan je contact opnemen met https://onderwijsconsulenten.nl/. Onderwijsconsulenten kunnen ouders, studenten en scholen onafhankelijk adviseren en begeleiden bij plaatsing van studenten met een extra ondersteuningsbehoefte.
Hoe controleer je of een particuliere opleiding erkend is?
Een particuliere opleiding krijgt geen geld vanuit de overheid, daardoor zijn deze opleidingen vaak duurder. De overheid kan wel een opleiding van een particuliere school erkennen, dan is het een kwalitatief goede mbo-opleiding. Het is daarom belangrijk om te controleren of de opleiding erkend is door de overheid voordat je je gaat inschrijven.
Wil je zeker weten wat de status is van jouw opleiding of diploma? Neem dan contact op met DUO.