Veel van de regels waar je als leerling op school mee te maken krijgt, zijn per school geregeld. Dit betekent dat er niet altijd landelijke wetten zijn die zeggen wat je rechten en plichten zijn. Maar het betekent ook weer niet dat de school zomaar willekeurig mag bepalen hoe jij in een bepaalde situatie behandeld wordt. De regels die scholen zelf mogen maken, moeten wel ergens vastgelegd en voor iedereen hetzelfde zijn. Ook moeten de regels voldoen aan bepaalde basisprincipes en hebben leerlingen er via de medezeggenschapsraad (MR) iets over te zeggen.
Scholen worden door de Inspectie van het Onderwijs gecontroleerd op het naleven van de regels waar wel landelijke wetten voor gelden. Als je het idee hebt dat je school niet aan de wet voldoet, kun je het bij de Inspectie melden. Maar de Inspectie is niet een soort politie die met individuele problemen aan de slag gaat. Als jouw probleem direct aandacht nodig heeft, kun je het beter (ook) bij ons melden of het zelf proberen op te lossen. Als dat niet lukt, ook niet met hulp van ons of met andere mensen op school, dan kun je een officiële klacht indienen bij de klachtencommissie. Elke school moet zo’n commissie hebben en in de schoolgids kun je vinden hoe je ze kunt bereiken. Waar de Inspectie let op het naleven van de wet, kun je bij de klachtencommissie terecht met conflicten over de schoolregels.
Let op: de klachtencommissie kijkt vaak behoorlijk zakelijk en officieel of de regels goed zijn toegepast en niet altijd naar wat nu de beste oplossing voor een situatie is. Daarom is het altijd beter om eerst nog eens goed in gesprek te gaan: eerst met degene met wie je een discussie hebt, en anders met je mentor, afdelingsleider of uiteindelijk directeur. Als er iets speelt wat je liever niet met die mensen bespreekt, heeft elke school ook altijd een vertrouwenspersoon.
Zijn de regels wel goed toegepast, maar vind je dat ze moeten veranderen? Vaak kun je dat proberen via de MR: daar moeten volgens de wet ook leerlingen in zitten en zij hebben over best veel dingen in de school iets te zeggen.
