LAKS: Tijd om de échte problemen in het onderwijs aan te pakkken
Utrecht, 10 april 2019 – Een aantal zorgelijke trends in het onderwijs lijken te stagneren, maar pas als grote onderliggende problemen worden aangepakt, kan het Nederlandse onderwijs de goede kant op. Dat is de conclusie van het LAKS na het lezen van De Staat van het Onderwijs, het jaarlijkse rapport van de Inspectie van het Onderwijs. “De zorgelijke toenemende kansenongelijkheid, dalende onderwijskwaliteit en andere problemen lijken te stagneren. Nu de negatieve trend lijkt te keren, is het belangrijk om de grote problemen als de overvolle klassen aan te pakken en weer op weg te gaan naar écht goed onderwijs voor leerlingen’, aldus Jordy Klaas, voorzitter van het LAKS.
Het beeld dat uit De Staat van het Onderwijs naar voren komt is minder eenduidig dan bij de vorige editie. De noodklok die de Inspectie van het Onderwijs toen in haar jaarlijkse trendstudie luidde, lijkt te zijn gehoord. De toenemende kansenongelijkheid stagneert, al is het te vroeg om van een echte trendbreuk te spreken. Zo blijkt het opleidingsniveau van ouders een bepalende factor in het schoolsucces, voelen scholen door concurrentie de drang om zich te profileren met bijzondere programma’s en is volgens het rapport de vrijwillige ouderbijdrage die dat financiert “vaak onvrijwillig”.
Talent optimaal benutten
Een positieve ontwikkeling is dat leerlingen vaker opstromen dan afstromen. Scholen slagen erin, leerlingen dusdanig op te leiden dat ze naar een hoger niveau dan hun advies kunnen. Toch betekent dit niet dat alle talenten optimaal benut worden. Van de mogelijkheid tot maatwerk wordt nog weinig gebruik gemaakt en de Inspectie roept scholen op meer aandacht te besteden aan begeleiding, zeker omdat het doorstroomrecht van havo naar vwo wettelijk geregeld wordt. Opmerkelijk is dat deze positieve trends minder duidelijk gelden voor de havo, daar gaan veel dingen minder goed.
Die begeleiding en aandacht is ook nodig om iets te doen aan het gebrek aan motivatie onder leerlingen, dat de Inspectie waarneemt. “Er zijn wel mogelijkheden voor uitdaging en extra trajecten, maar die worden nauwelijks gebruikt. Het is belangrijk dat die benut worden en verder onder de aandacht komen”, aldus LAKS-voorzitter Klaas. “Terwijl scholen zich profileren en hoogopgeleide ouders hun kinderen met een schijnbaar mooi diploma van school weten te krijgen, ervaren die leerlingen dat diploma als een doel op zich. Er zou veel meer aandacht moeten komen voor de ontwikkeling van de leerling als persoon en als burger. Dat zie je aan de zorgen over het burgerschapsonderwijs die de Inspectie uit.”
Lerarentekort en overvolle klassen
Volgens het LAKS zit de echte oplossing in het aanpak van het lerarentekort. Meer en goede leraren leiden tot kleinere klassen en beter onderwijs voor de leerling. Zo is er ruimte voor de aandacht die een leerling verdient en kunnen we het beste onderwijs bieden.
Kwaliteit
De Inspectie stelt vast dat er weinig ambitie is om aan meer dan de minimumeisen te voldoen en dat bijna 20 % van de scholen de kwaliteitszorg niet op orde heeft. Klaas: “Als scholen minder concurreren en meer samenwerken, ouders hun kind echt zichzelf laten zijn, leerlingen het maximale kunnen halen en docenten de ruimte krijgen aandacht te geven, wordt voor iedereen de druk lager, het vak van docent aantrekkelijker en school voor de leerling leuker en uitdagender.