Sinds het bestuursjaar 2019-2020 wordt er bij het LAKS gewerkt aan het in kaart brengen van de toetscultuur die er heerst op middelbare scholen in Nederland en hoe de toetscultuur leidt tot hoge prestatiedruk bij scholieren. Hieronder lees je meer over dit project.
Toetscultuur, wat is dat?
Volgens het LAKS is de toetscultuur op middelbare scholen een ongezonde focus op toetsen en cijfers. Scholieren rollen van de ene toets naar de andere en zitten te stressen of ze wel genoeg geleerd hebben. Als de toets voorbij is, is de stof weer snel vergeten en leert de scholier dus alleen voor een cijfer, niet om de stof te onthouden of toe te passen. Kortom, zweten, weten, vergeten.
Omdat we bij het LAKS vinden dat de druk bij de scholieren te hoog oploopt, zijn we gaan onderzoeken waar deze toetscultuur vandaan komt, hoe deze eruit ziet en wat we eraan kunnen doen om het te verbeteren.
Aan de slag: gesprekken met onderwijsorganisaties
Dat veel scholieren last hebben van de toetscultuur was al duidelijk op basis van alle input die we van onze achterban kregen. Maar we wisten nog niet hoe de toetscultuur is ontstaan en wat het in stand houdt. Daarom hebben we in 2019-2020 een werkgroep opgezet, bestaande uit een bestuurslid en een aantal actieve leden.
Deze werkgroep is vervolgens uitgebreid in gesprek gegaan met verschillende organisaties in het onderwijsveld, zoals bijvoorbeeld de Inspectie van het Onderwijs en het College van Toetsen en Examens. In 2020-2021 zijn deze gesprekken voortgezet, totdat we een goed en compleet beeld hadden van het waarom en ontstaan van de toetscultuur.
Scholieren en onderwijsexperts bij elkaar brengen
Nu wisten we dus wat de leerlingen vonden en waarom en hoe zo’n toetscultuur ontstaan is. Maar dit waren losse meningen en flarden van kennis die nog geen geheel vormden. Het leek ons daarom nuttig om, tijdens een congres, een gesprek tussen de leerlingen en de verschillende onderwijsexperts te faciliteren.
Zo gezegd, zo gedaan! Helaas kon het congres niet fysiek plaatsvinden, maar met veel inzet en energie lukte het wel om een digitaal congres te organiseren. De deelnemers kregen een passievolle inleiding van onze voorzitter Nienke Luijckx en daarna een presentatie over het kwalitatieve onderzoek dat we hebben laten doen naar prestatiedruk onder scholieren. Vervolgens zijn we in drie verschillende groepen opgedeeld en hebben we twee stellingen over de toetscultuur besproken.
Uitkomst: het toetscultuur verslag
De gesprekken rondom de twee stellingen gaven ons nog meer waardevolle input die we gebruikt hebben om, samen met de conclusies uit de eerdere gesprekken met de onderwijsorganisaties, een verslag te schrijven over de toetscultuur: wat is het, hoe ziet het eruit, wat zijn de grootste problemen, hoe is het ontstaan en hoe zouden we het kunnen verbeteren. Wil je meer weten? Lees dan het verslag:
De toekomst van toetscultuur
Het is duidelijk geworden hoe complex de toetscultuur in het voortgezet onderwijs is, maar ook waar mogelijkheden tot verbetering liggen. Aanpassingen in het Centraal Eindexamen, formatief toetsen en de zogenaamde feedforward zijn hier voorbeelden van.
Het LAKS blijft zich inzetten om de huidige toetscultuur te verbeteren en om te werken naar een systeem waarin niet het cijfer op het rapport, maar de scholier centraal staat. Wij zullen de toetscultuur onder de aandacht blijven brengen bij onze politieke contacten, de schoolbesturen, onderwijsorganisaties en natuurlijk bij de leerlingen zelf. Ook zijn wij benieuwd of de aankomende curriculumherziening een positief effect kan en/of zal hebben op de toetscultuur. Verdere onderzoek naar de toetscultuur door het LAKS is ook niet uitgesloten.
Toetscultuur in de media
