De Jongerenorganisatie Beroepsonderwijs (JOBmbo) en het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) pleiten voor het opnemen van seksuele en relationele vorming in de kerndoelen en eindtermen van het voortgezet onderwijs (vo) en in de burgerschapsopdracht en kwalificatiestructuur van het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Dit doen zij samen met 36 andere organisaties die het manifest voor seksuele en relationele vorming van Rutgers (expertisecentrum seksualiteit) hebben ondertekend. Scholen zijn nu alleen verplicht om aandacht te besteden aan seksuele en relationele vorming in de onderbouw van het vo. Jongeren zijn echter ook ná deze periode nog volop in ontwikkeling. JOBmbo en LAKS vinden dat jongeren de tijd moeten krijgen om zichzelf te vormen en vinden het cruciaal dat dat seksuele en relationele vorming wordt benaderd vanuit een doorlopende leerlijn.
Persoonsvorming
Het onderwijssysteem is doorgeschoten in het klaarstomen van leerlingen en studenten voor de arbeidsmarkt. Hierdoor blijft er steeds minder ruimte over voor persoonsvorming en socialisatie, terwijl dit centrale opdrachten van het onderwijs zijn. Gezien het gemiddelde aantal jaren dat iemand doorbrengt in het onderwijs, is dit kwalijk. In het beroepsonderwijs, waar inherent een hyperfocus op beroepsvorming en kwalificatie heerst, blijft er nóg minder ruimte over voor persoonsvorming en socialisatie. Niet verbazingwekkend dat nu koortsachtig wordt geprobeerd de burgerschapsopdracht aan te kleden met allerlei facetten die missen in het onderwijs. Te lang hebben we deze functies van het onderwijs op de tweede plaats gezet. LAKS en JOBmbo bepleiten dat socialisatie en persoonsvorming gelijke uitgangspunten moeten zijn, naast kwalificatie. Het onderwijs heeft hier namelijk een grote verantwoordelijkheid, als plek waar alle jongeren beginnen en hun meest vormende fases op gebied van (inter)persoonlijke ontwikkeling hebben.
Seksuele en relationele vorming centraal
Volgens Rutgers gaat seksuele en relationele vorming om ‘het aanleren van kennis, vaardigheden en attitudes over relaties en seksualiteit’. Volgens JOBmbo en LAKS is dit dan ook essentieel in het tegengaan van grensoverschrijdend gedrag, stigmatisering, homo- en transfobie, gendergerelateerd geweld en andere vormen van discriminatie. In het manifest benadrukt Rutgers dat er extra aandacht moet zijn voor de kwetsbare positie van het mbo als het gaat om de problematiek die voortkomt uit een gebrek aan betekenisvolle seksuele en relationele vorming. LAKS en JOBmbo beamen dit, maar willen ervoor waken dat het mbo wordt bestempeld als zondebok voor grotere maatschappelijke problematiek. Het is dan ook goed om het leerproces te benaderen vanuit een doorlopende leerlijn van vo naar mbo en ander vervolgonderwijs.
JOBmbo en LAKS vinden dat lessen over méér moeten gaan dan de biologische aspecten van seks. Jongeren moeten in hun vormende fase in het onderwijs tijd en ruimte krijgen om uitdagende en kwetsbare gesprekken met elkaar te leren voeren rondom wensen, grenzen, gevoelens, masculiniteit, consent en plezier. Zo bieden we hen handvatten om gezonde relaties aan te gaan en leren zij bovendien te handelen met aandacht voor verschillen in denken, zijn en doen. Zodoende ontstaat er een schoolklimaat waar alle jongeren zich fijn kunnen voelen en wordt ook de oorzaak van stigmatiserend gedrag en geweld aangepakt.
Zoals verschenen in de opiniesectie van het Algemeen Dagblad op 4 maart 2023.