Als ik op school rondloop zie ik gestreste vrienden, uitgeputte leraren en als ik dan magister open voel ik me overweldigd door alle toetsen die deze week weer ingepland staan. Het onderwijs is inmiddels een rijdende trein geworden die niet meer stilstaat en door moet gaan om alle resultaten op te halen. Er komen steeds meer problemen en obstakels op het spoor, waar het ministerie vervolgens geld tegen aan gooit om deze onderwijs-snelheidstrein draaiende en stabiel te houden. Iedere dag blijft die trein rijden en het is wachten totdat deze onderwijs-snelheidstrein ontspoort. We moeten met z’n allen echt kritisch durven te kijken naar het huidig onderwijssysteem, we moeten stoppen met pleisters plakken en echt weer naar de basis van het onderwijs gaan. Degene voor wie we het onderwijs maken en hebben ontworpen is niet meer onderwerp van gesprek, we focussen te veel op het behalen van resultaten zonder daarbij oog te hebben voor de leerling. De leerling moet weer centraal komen te staan!
De leerling centraal stellen kan niet zomaar, dit moet je integraal en duurzaam doen in samenspraak met alle geledingen van de medezeggenschap binnen de scholen. Om het onderwijs voor scholieren weer op orde te krijgen, moeten we niet alleen focussen op de vaardigheden van leerlingen zelf. Er is ook aandacht nodig voor hoe leraren weer plezier en eigenaarschap kunnen ervaren in lesgeven, zodat zij leerlingen kunnen inspireren en motiveren. Er moet ook zeker aandacht komen voor het verminderen van prestatiedruk, dus weg met ‘zweten, weten, vergeten’, door ook vanuit Inspectiekaders meer ruimte te creëren voor formatief evalueren. En moeten we aandacht hebben of het curriculum nog aansluit bij de behoeften van scholieren door met hen hierover het gesprek aan te gaan. Met achter ieder benoemd probleem de vraag; wat is er voor jou nodig om dit te bereiken?
Het afgelopen anderhalf jaar hebben we een minister gehad die zijn prioriteiten veelal ergens anders had liggen dan bij de onderwerpen die scholieren vooral belangrijk vonden. We kunnen zeker niet zeggen dat hij niets heeft gedaan voor ons onderwijs, maar de leerling centraal stellen was niet zijn grootste prioriteit. Hij heeft misschien een begin gemaakt met een systeemverandering, maar heeft weinig gedaan om de prestatiedruk te verminderen en het leerlingenwelzijn te verbeteren. De minister heeft bijvoorbeeld niets gedaan met de oproep van LAKS om met extra maatregelen de prestatiedruk van eindexamenkandidaten te verlichten.
Mijn wens voor het onderwijs en de boodschap voor het ministerie, de nieuwe minister en de Kamercommissie voor het primair en voortgezet onderwijs is; durf op te staan tegen het vastgeroeste systeem dat het Nederlandse onderwijssysteem heet. Durf lastige knopen door te hakken en durf de leerling weer als belangrijkste uitgangspunt te stellen in ons onderwijs. Laat de leerling weer floreren door een toetssysteem toe te passen wat minder druk bij scholieren oplegt, maatwerk te creëren en meer vrijheid aan docenten te geven om de inrichting van hun lessen aan te passen op wat voor hen en de leerling nodig is. Zo hoop ik weer blije leerlingen in de gang te zien, les te krijgen van gemotiveerde en gepassioneerde docenten en dat leerlingen en docenten niet overweldigd worden door de rijdende snelheidstrein. Maak de stap die iedereen ten goede komt. Zet de leerling weer centraal.
Janouke van Meerveld
Voorzitter LAKS 2022-2023