De kernboodschap van de Staat van het Onderwijs 2022 is ‘de basis op orde’. Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) vindt het positief dat het rapport erkent dat er grote problemen zijn in het onderwijs die aangepakt moeten worden. De scholierenvereniging schaart zich achter de oproep van de Onderwijsinspectie om te renoveren. Voorzitter Iben Maas: “We kunnen niet langer wegkijken van de uitholling van ons onderwijs. Het is nú tijd om als onderwijsveld gezamenlijk de handschoen op te pakken en over te gaan tot Aktie.”
Voor het LAKS begint ‘de basis op orde’ bij voldoende en kundige leraren voor de klas. Alleen dan kunnen we de ommekeer maken, die de Onderwijsinspectie voor ogen heeft. “Zonder goede docenten kunnen we de basisvaardigheden niet op het juiste niveau brengen”, aldus Iben Maas. Hoewel de Onderwijsinspectie dit in haar rapport wel benoemt, verdient dit volgens het LAKS meer aandacht. Maas: “Leraren zijn het fundament van de renovatie.”
Het is hoogstnoodzakelijk dat het lerarentekort structureel wordt aangepakt. Dat betekent: het docentenvak aantrekkelijk maken door betere arbeidsvoorwaarden te bieden, startende leraren intensief te begeleiden, en blijvend te investeren in de professionele vaardigheden van leraren. Met deze basis op orde, kan de leskwaliteit verbeteren en kunnen vervolgens stappen worden gezet om leerlingen de basisvaardigheden goed aan te leren.
Daarbij is het belangrijk om aandacht te hebben voor het groeiende motivatieprobleem onder Nederlandse scholieren. De scholierenvereniging maakt zich hier al langere tijd zorgen om. Uit het rapport blijkt dat het belangrijk is dat leraren aandacht hebben voor motivatieproblemen, in het bijzonder bij leerlingen zonder goede thuiswerkplek. Dit is belangrijk om gelijke kansen in het onderwijs te bevorderen. Iben Maas: “Ook hier spelen docenten dus een grote rol: motiveer je leerlingen, biedt ze kansen, betrek ze in hun eigen leerproces, en help ze in hun persoonlijke ontwikkeling.” Zonder motivatie onder leerlingen wordt het lastig om de maatschappelijke opgaven van het onderwijs te realiseren. Het LAKS roept daarom op om het onderwijs niet voor de leerlingen maar mét de leerlingen te renoveren.
Dit betekent ook dat de oproep van de Onderwijsinspectie om de ontwikkeling van leerlingen te monitoren in dienst moet staan van de leerling zelf. Het LAKS ziet daarbij het gevaar dat er enkel meer toetsing in het onderwijs komt, terwijl vergeten wordt om vervolgens met de resultaten van de monitoring aan de slag te gaan. Maas: “Die monitoring is slechts het middel om leerlingen, waar nodig, extra begeleiding te bieden, maar moet geen doel op zich worden.”
Het LAKS roept om te voorkomen dat we terugvallen in de oude situatie, nu de coronacrisis voorbij lijkt te zijn. Zo neemt het aantal zittenblijvers alweer toe nadat vorig jaar nog is gepleit voor kansrijk adviseren. Voorzitter Maas: “We móeten renoveren. Dat betekent in de praktijk: blijf juist kansrijk adviseren, motiveer leerlingen, en houdt aandacht voor wat zij nodig hebben.” Daarmee verandert het LAKS de boodschap van de Onderwijsinspectie van “De ommekeer: het kan!” in “De ommekeer: we gaan het doen!”